Orchis masculaL., 1755 |
||||||
 |
||||||
|
Συν.: Orchis pinetorum Boiss. & Kotschy, Orchis mascula subsp. pinetorum (Boiss. & Kotschy) E.G.Camus
Κατανομή: Είδος με μεγάλη Ευρωπαϊκή κατανομή κυρίως στα δυτικά και κεντρικά της ηπείρου. Στα νότια κατανέμεται μέχρι τη βόρεια Αφρική, στα βόρεια φτάνει μέχρι τις Βρετανικές νήσους και τη Σκανδιναβία και ανατολικά μέχρι τον Καύκασο. Στην Ελλάδα είναι αρκετά κοινό στα δάση και υποαλπικά λιβάδια των βόρειων βουνών, κατανέμεται σε όλη την Πίνδο και, στην Πελοπόννησο, φτάνει μέχρι τον κεντρικό Ταΰγετο και Πάρνωνα. Απουσιάζει από το κεντρικό Αιγαίο αλλά αφθονεί στη Σάμο. Παλιές αναφορές από Ρόδο και Λέσβο δεν έχουν επιβεβαιωθεί εδώ και πολύ καιρό.
Περιγραφή: Ψηλό φυτό που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 60 (80) εκ. Ο πράσινος βλαστός είναι συχνά ιώδης προς τα πάνω και φέρει πυκνή ή λίγο αραιή ταξιανθία με αρκετά άνθη που έχουν χρώμα ρόδινο ως σκουρο-ιώδες. Το άνθος έχει χαρακτηριστικό θόλο πάνω από το χείλος που αποτελείται από το ραχιαίο σέπαλο και τα συγκλίνοντα πέταλα. Τα πλευρικά σέπαλα είναι απλωτά. Το χείλος έχει κεντρική περιοχή με ανοιχτότερο χρώμα και πολύ συχνά με ιώδη στίγματα, είναι βαθιά τρίλοβο καμιά φορά με οδοντωτή παρυφή. Το πλήκτρο γυριστό προς τα πάνω με μήκος ίσο ή λίγο μεγαλύτερο από ένα εκατοστό. Τα φύλλα διατάσσονται με μορφή ρόδακα με τα ανώτερα 2 ή 3 να τυλίγουν τον βλαστό αλλά να μη φτάνουν την ταξιανθία. Η ποικιλομορφία της Orchis mascula είναι μεγάλη τόσο στην μορφή και χρωματισμό των ανθών και της ταξιανθίας, όσο και στην στίξη και μορφή των βασικών φύλλων. Γενικά σε σκιερά μέρη τα φυτά εμφανίζονται με αραιότερη ταξιανθία, πιο ανοιχτόχρωμα άνθη και μακριά γυαλιστερά φύλλα (“subsp. pinetorum”). H συνύπαρξη τέτοιων μορφών, χρονικά και χωρικά με κανονικές Orchis mascula δεν δικαιολογεί την κατάταξη της “pinetorum” ως ξεχωριστού τάξου και γι αυτό παρουσιάζεται εδώ ως συνώνυμη της Orchis mascula. Στην κεντρική Ευρώπη και Βαλκάνια κατανέμεται το υποείδος Orchis mascula ssp. speciosa με οξύληκτα σέπαλα και μεγάλο κεντρικό λοβό στο χείλος (syn Orchis ovalis). Τέτοια φυτά απαντούν σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας αλλά δεν σχηματίζουν ποτέ πληθυσμούς με σταθερά χαρακτηριστικά.
Βιότοπος: Προτιμά αραιά δάση φυλλοβόλων αλλά συχνά εμφανίζεται και σε ξέφωτα ή άκρες κωνοφόρων. Στην Ελλάδα φτάνει στην υποαλπική ζώνη και συχνά σχηματίζει μεγάλους πληθυσμούς σε τέτοιες περιοχές, μακριά από δάση. Εποχή άνθησης: Μέσα Απριλίου – Αρχές Ιουνίου.
|
|
|||||
|
|
||||||
|
|
||||||
|
|
||||||
|
|
||||||
|
|
||||||
