Orchis boryi*
REICHENBACH, 1851
(
English text)
Η ενδημική αυτή ορχιδέα της Ελλάδας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω των παρακάτω ιδιαιτεροτήτων:
 | Κατανέμεται κυρίως στην Πελοπόννησο και Κρήτη*, ενώ έχει αναφερθεί και από την Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια και τις Σποράδες (Σκιάθος). Ωστόσο δεν ανεβρέθηκε από τον Delforge κατά την επίσκεψή του στην Εύβοια (1994). Όσον αφορά τις Κυκλάδες, ανεβρέθηκε στην Άνδρο (Delforge, 1994) αλλά όχι στην Πάρο και Αντίπαρο (Delforge, 1995), ούτε στην Μήλο, Κίμωλο και Πολύαιγο (Delforge, 1998) |
| Παρουσιάζει αναστροφή άνθησης, δηλαδή πρώτα ανοίγουν τα άνθη της κορυφής της ταξιανθίας και μετά τα κατώτερα. Το φαινόμενο αυτό απεικονίζεται στην διαφάνεια Νο1, όπου τα ανώτερα άνθη έχουν ήδη ξεραθεί και παρατηρείται επίσης στην άνθηση του Orchis simia. |
| Είναι άγνωστη η συγγένειά της με άλλα είδη του γένους Orchis. Κοντινότερη μορφολογικά ορχιδέα είναι η Orchis israelitica που είναι ενδημική στο Ισραήλ. |
Ξεχωρίζει από το απλωτό χείλος και το πλήκτρο που έχει περίπου το ίδιο μήκος με την ωοθήκη. Άνθηση: Απρίλιος-Μάιος.
*Σημείωση1: Φυτά της Πελοποννήσου, όπου πρωτοπεριγράφηκε η Orchis boryi, συνήθως, έχουν άνθη με χείλη μικρότερα σε μήκος και πλάτος. Επίσης τα χείλη των ανθών είναι πιο εντόνως τρίλοβα, όπως φαίνεται στις διαφάνειες Νο1-3, στον πίνακα "var. from Peloponnisos". Αντιθέτως, στην Κρήτη, όπου η ορχιδέα αυτή απαντάται σε αφθονία, τα χείλη των ανθών είναι μεγαλύτερα και πιο απλωτά και με λιγότερο σαφή κατάτμηση των λοβών, όπως φαίνεται στις διαφάνειες Νο4-7, στον πίνακα "var. from Crete". Επίσης, παρατηρούνται συχνότερα, υπόχρωμα άτομα. Μια πιθανή εξήγηση είναι ο επηρεασμός των φυτών της Πελοποννήσου από την Orchis picta, η οποία απουσιάζει από την Κρήτη. Στο τέλος της σελίδας, παρατίθεται πίνακας με συγκριτικές μετρήσεις των ανθών των δύο ποικιλιών, βασισμένος σε παρατηρήσεις του James Mast de Maeght. Τα φυτά της Άνδρου (διαφάνειες 8-10, στον πίνακα "Orchis boryi from Andros) φαίνονται ενδιάμεσα, όσον αφορά το μέγεθος του χείλους και πιο κοντά στην "var. from Crete", όσον αφορά την μορφή του χείλους καθώς αυτό είναι ακέραιο, χωρίς βαθιές εγκοπές.
Σημείωση2: Η παρουσίαση της παράξενης αυτής ορχιδέας έγινε δυνατή χάρη στην ευγένεια του James Mast de Maeght, ο οποίος προσέφερε όλες τις παρακάτω διαφάνειες (Νο1 ως 10) και τις παρατηρήσεις για την ποικιλομορφία του είδους.
Endemic to Greece, this orchid is quite interesting due to the following particularities:
| It is distributed mainly on Peloponnisos and Crete*, while there are references from Sterea Ellada, Euboia and Sporades islands (Skiathos). However, it was not spotted by Delforge during his visit to Euboia (1994). Concerning Kyklades islands, it is growing on Andros (Delforge, 1994), but not on Paros and Antiparos (Delforge, 1995), neither on Milos, Kimolos and Polyaigos (Delforge, 1998) |
| Its shows inversion of flowering sequence; the flowers of the top of the inflorescence open first and the lower, follow. This phenomenon is very well depicted in the slide No1, where the inflorescence top is already dry, while the bottom flowers are still fresh. The same flowering inversion characterizes also, Orchis simia. |
| Its relation to other members of the genus Orchis is unknown. Orchis israelitica is morphologically very close, but it is endemic to Israel. |
It is distinguished by the wide lip and the spur, which has about the same length as the ovary. Flowering time: April-March.
*Notes1: Plants from Peloponnisos, which is the locus typicus of Orchis boryi, usually, have shorter and less spread out lips. Their lips are, also, more clearly trilobed, as you may see in slides No1-3, in the table "var. from Peloponnisos". Contrary, in Crete, where Orchis boryi forms large colonies, the plant's lips are quite longer and wider and less clearly trilobed, as you may see in slides No4-7, in the table "var. from Crete" . Also, hypochromic individuals are more frequently observed. One possible explanation is that Peloponnesian plants are affected by Orchis picta, which is missing from Crete. A table with comparative measurements of flower parts of the two varieties, made by James Mast de Maeght, is shown at the end of the page. Plants from Andros (slides 8-10, in the table "Orchis boryi from Andros") have an intermediate appearance, concerning the size of the lip, but they seem more closely related to "var. from Crete", as they have entire lips.
Notes2: The presentation of this strange orchid, on this site, is owed to the kindness of James Mast de Maeght, who offered all the following, nice slides (No1-10) and the observations about the species' variability.
 |
1 | Πελοπόννησος, Λακωνία, μεταξύ
Γυθείου-Σπάρτης, 13-4-93 (από τον James Mast de Maeght) Peloponnisos, Lakonia, between Sparti and Gythio, 13-4-93 (by James Mast de Maeght) |
 |
2 | Πελοπόννησος, Λακωνία, μεταξύ
Γυθείου-Σπάρτης, 13-4-93 (από τον James Mast de Maeght) Peloponnisos, Lakonia, between Sparti and Gythio, 13-4-93 (by James Mast de Maeght) |
 |
3 | Πελοπόννησος, Λακωνία, μεταξύ
Γυθείου-Σπάρτης, 13-4-93 (από τον James Mast de Maeght) Peloponnisos, Lakonia, between Sparti and Gythio, 13-4-93 (by James Mast de Maeght) |
-----------------------
 |
4 | Κρήτη, Ρέθυμνο, Άνω Μέρος, 11-4-82
(από τον James Mast de Maeght) Crete, Rethymno county, Ano Meros village, 11-4-82 (by James Mast de Maeght) |
 |
5 | Κρήτη, Ρέθυμνο, Άνω Μέρος, 11-4-82
(από τον James Mast de Maeght) Crete, Rethymno county, Ano Meros village, 11-4-82 (by James Mast de Maeght) |
 |
6 | Κρήτη, Ρέθυμνο, Άνω Μέρος, 11-4-82
(από τον James Mast de Maeght) Crete, Rethymno county, Ano Meros village, 11-4-82 (by James Mast de Maeght) |
 |
7 | Κρήτη, Ρέθυμνο, Άνω Μέρος, 11-4-82
(από τον James Mast de Maeght) Crete, Rethymno county, Ano Meros village, 11-4-82 (by James Mast de Maeght) |
-----------------------
 |
8 | Νησιά Αιγαίου, Κυκλάδες, Άνδρος,
12-4-99 (από τον James Mast de Maeght) Aegean islands, Cyclades, Andros, 12-4-99 (by James Mast de Maeght) |
 |
9 | Νησιά Αιγαίου, Κυκλάδες, Άνδρος,
12-4-99 (από τον James Mast de Maeght) Aegean islands, Cyclades, Andros, 12-4-99 (by James Mast de Maeght) |
 |
10 | Νησιά Αιγαίου, Κυκλάδες, Άνδρος,
12-4-99 (από τον James Mast de Maeght) Aegean islands, Cyclades, Andros, 12-4-99 (by James Mast de Maeght) |
-----------------------
| Συγκριτικές μετρήσεις τμημάτων του άνθους - Comparative measures of flower parts | ||
| var. from Peloponnisos | var. from Crete | |
| lip length (mm) | 5-6 | 11 |
| lip breadth (mm) | 7.5-8 | 10-11 |
| spur length (mm) | 12-13 | 16 |
Back to Orchids list