Ophrys phaidra

H.F. Paulus, 2007

Περιγραφή:

Όψιμη Ophrys που έχει βρεθεί σε πολλές τοποθεσίες της Κρήτης, όπως στο Σπήλι, στον Ζαρό, τα Αστερούσσια και την Θριπτή. Μοιάζει με την Ophrys cressa αλλά έχει μεγαλύτερο χείλος (12,3-14,1mm έναντι 10-11mm της Ophrys cressa) και περισσότερα άνθη (από 2 ως 8). Ο βλαστός συνήθως είναι ψηλός και τα άνθη σχετικά επίπεδα και με ευρύ κίτρινο περιθώριο. Ο χρωματισμός του χείλους κυμαίνεται από καφέ ως μαύρος. Το χείλος χωρίζεται από ευδιάκριτη κεντρική, επιμήκη αυλάκωση. Ανθίζει αργά, μετά τα μέσα Απριλίου και έτσι διακρίνεται εύκολα από άλλα συντοπικά είδη, όπως από την Ophrys creberrima. Επί του παρόντος, ο επικονιαστής παραμένει άγνωστος.

 

Βιότοπος - Κατανομή:

Αλκαλικά και ξερά εδάφη, φρύγανα. Παρουσιάζει ευρεία κατανομή σε όλη την Κρήτη. Πολλές παλιές αναφορές για την "Ophrys cressa" πιθανότατα αφορούν την Ophrys phaidra. Πιθανά υπάρχει και στα Κύθηρα, καθώς Ο Delforge στο άρθρο του για τις ορχιδέες των Κυθήρων, παρουσιάζει μια φωτογραφία σχετικά όψιμης Ophrys creberrima που μοιάζει πολύ με Ophrys phaidra.   

Εποχή άνθησης:

Ανθίζει κατά την διάρκεια του Απριλίου και μέχρι τις αρχές Μαΐου.

 


 Description: 

Late flowering Ophrys which was found in several sites on Crete, as in Spili in Zaros, in Asteroussia and Thripti mountains. Compared to Ophrys cressa, it has a longer lip (12,3-14,1 mm versus 10-11mm of Ophrys cressa) and more flowers (from 2 to 8). The stem is usually tall and the flowers are flat compared to Ophrys creberrima. Usually they bear a wide yellow margin. The coloration of the lip varies from brown to black. The speculum is separated by a distinct central, longitudinal groove. Generally it looks like a late flowering Ophrys creberrima with a more flat lip. When it occurs together with Ophrys creberrima, flowering of Ophrys phaidra starts when the latter shows just the last flowers. Currently, the pollinator is unknown.


 Habitat - Distribution: 

Dry and alkaline soils, in phrygana. It presents a wide distribution throughout the island. Many old references to "Ophrys cressa" probably are related to the widespread Ophrys phaidra. Probably exists also on Cythera, as Delforge in his article about the orchids of Kythira, presents a picture of a late flowering "Ophrys creberrima", resembling very much to Ophrys phaidra.

 

Flowering time:

During the whole April, reaching early May at high altitudes. 

   

 

Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010
       
       
 

 
Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010

     

 
 

 
 

 

Κρήτη, Σπήλι, 20-4-2011 (Helmut Presser)

 

 

Συγκριτικός πίνακας - Comparison table:

Άνθηση - Flowering time

Μέγεθος χείλους (mm) - Lip length

Επικονιαστής - Pollinator

cressa

Τέλη Μαρτίου - Απρίλιος

10,3±0,6

Andrena merula

phaidra

Τέλη Μαρτίου - Απρίλιος

13,2±0,9

?

kedra

Απρίλιος – αρχές Μαΐου

16,8±0,7

Andrena variabilis

pallidula

Τέλη Μαρτίου – αρχές Απριλίου

11,6±0,3

Andrena combinata

Φωτογραφίες - Photos:

Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010
Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010
Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010
Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010

Κρήτη, Σπήλι, 25-4-2010

Κρήτη, Σπήλι, 20-4-2011 (Helmut Presser)

Κρήτη, Σπήλι, 20-4-2011 (Helmut Presser)

Κρήτη, Σπήλι, 20-4-2011 (Helmut Presser)

Κρήτη, Σπήλι, 20-4-2011 (Helmut Presser)

Σαμαριά 1-5-2011 (Παναγιώτης Ραϊσάκης)

Σαμαριά 1-5-2011 (Παναγιώτης Ραϊσάκης)

Σαμαριά 1-5-2011 (Παναγιώτης Ραϊσάκης)

Χάρτης κατανομής - Distribution map:

   

Χάρτης κατανομής των όψιμων Ophrys της ομάδας fusca που ενδημούν στην Κρήτη. Οι περισσότερες παλιές αναφορές για την Ophrys cressa είναι πιθανά λανθασμένες καθώς οι ευρέσεις έγιναν πριν την περιγραφή των άλλων ειδών και αφορούν την Ophrys phaidra. H cressa θεωρείται ενδημική της οροσειράς της Θρυπτής.  

 

Distribution of the late flowering, endemic to Crete, Ophrys of fusca group. Most of Ophrys cressa reports are probably erroneous as the finding places were reported before the description of the rest species. These older reports refer to Ophrys phaidra, as Ophrys cressa is now considered endemic to Thripti massif.

 

Βιβλιογραφία - Literature:

DELFORGE, P. (2010): Contribution à la connaissance des Orchidées de Cythère (Attique, Grèce). Natural. belges 91 (Orchid. 23): 47-205.  

DELFORGE, P. (2006): Orchids of Europe, north Africa and the Middle East, 3rd edn.  A and C Black Publishers Ltd, London.

  

Paulus,H.F. (1998): Der Ophrys fusca s. str. - Komplex auf Kreta und anderer Ägäisinseln mit Beschreibung von O. blitopertha, O. creberrima, O. cinereophila, O. cressa, O. thriptiensis und O. creticola ssp. nov. (Orchidaceae). J. Eur. Orch. 30: 157-201

  

Paulus, H. F. & Schülter, PH. (2007): Neues aus Kreta und Rhodos: Bestäubungsbiologie und molekular-genetische Trennung in der Ophrys fusca-Gruppe, mit Neubeschreibungen von Ophrys phaidra Paulus nov. sp., Ophrys pallidula Paulus nov. sp. und Ophrys kedra Paulus nov. sp. aus Kreta (Orchidaceae und Insecta, Apoidea). Jahresber. Naturwiss. Ver. Wuppertal 60: 101-151

  

 

   
Spili (Helmut Presser) Saktouria (Helmut Presser)
   
This page was made after a better understanding of the late flowering fusca group members of Crete, during a trip of April 2011. The trip was made together with Helmut and Sebastian Presser (Neumarkt in der Oberpfalz, Germany). Exchanging opinions and endless conversations were after all very constructive. All the photos of this page were made during this particular meeting at 21-22 April 2011.

 

Orchids list

Greek orchids home