Epipactis pontica

Taubenheim, 1975

Συν.:

Syn.: Epipactis helleborine subsp. pontica (Taubenheim) Sundermann

Κατανομή:

Το είδος εξαπλώνεται κυρίως στις βόρειες περιοχές της Ανατολίας και πιο συγκεκριμένα στα βουνά του Πόντου απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί σε διάφορες χώρες, όπως Ουγγαρία, Σλοβακία, Αυστρία, Σλοβενία, Ιταλία, καθώς επίσης στη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Στην Ελλάδα απαντάται σε σχετικά ικανοποιητικούς πληθυσμούς στο δασικό σύμπλεγμα Φρακτού στο νομό Δράμας, ενώ πολύ πρόσφατα διάσπαρτα άτομα βρέθηκαν στα όρη Λεκάνης του νομού Καβάλας. Το 2013 και 14 ανακαλύφθηκαν μικροί διάσπαρτοι πληθυσμοί και στα βουνά Όλυμπος, Πιέρια, Βόρρας, γεγονός που δείχνει ότι η εξάπλωσή του στην Ελλάδα είναι πιθανότατα μεγαλύτερη.

Περιγραφή:

Είδος που βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα (Τσιφτσής 2009) και συγκεκριμένα στη Ροδόπη. Χαρακτηρίζεται από τα μαλακά, σκούρα πράσινα, λογχοειδή, σε ± σπειροειδή διάταξη φύλλα. Τα άνθη του είναι πρασινωπά, χωρίς αποχρώσεις, αυτεπικονιαζόμενα, πολλές φορές κλειστόγαμα. Το επιχείλιο είναι λευκωπό, με πρασινωπό κέντρο και δύο πολύ ελαφρά ωχροπράσινα εξογκώματα στη βάση, ενώ η ένωσή του με το υποχείλιο είναι στενή. Ανθικός ποδίσκος βραχύς, με ελαφρά ιώδεις αποχρώσεις στη βάση του. Τα φυτά του Ολύμπου αποκλίνουν της περιγραφής, έχοντας πιο οξύαιχμο και μακρύτερο επιχείλιο, ρηχό και επίμηκες υποχείλιο και μεγαλύτερα σέπαλα. Τα φύλλα τους έχουν κυματιστή παρυφή και είναι μεγαλύτερα. Επίσης φύονται σε δάσος ελάτης και ίσως η απόκλιση να αποτελεί οικοτυπική προσαρμογή του είδους μοναδική στην Ευρώπη.

Βιότοπος:

Απαντά κυρίως σε σκιερές θέσεις δασών, κυρίως πλατύφυλλων ειδών σε υψόμετρα από 200-1.500 m (Baumann & al. 2006). Στη χώρα μας βρέθηκε σε σχετικά υγρές θέσεις σε δάση οξιάς, μικτά δάση οξιάς – μαύρης πεύκης και σε θαμνώνες γαύρου-οστρυάς. Στην Ελλάδα η υψομετρική του κατανομή είναι από 800 ως 1400μ και στον Όλυμπο απαντά μοναδικός πληθυσμός σε δάσος που κυριαρχεί η ελάτη.

Εποχή άνθησης:

Αρχές-τέλος Αυγούστου.

 

Μακεδονία, Καβάλα, Όρη Λεκάνης, 30-7-2011 (Σπύρος Τσιφτσής)

 

Βόρρας, 12-8-2014